Verklaring Kappen met kolen m.b.t. actie bij Tata Steel van 20/10/23

Afgelopen vrijdag blokkeerden activisten van Kappen met kolen en Extinction Rebellion twee toegangspoorten tot het terrein van Tata Steel IJmuiden om sluiting van de verouderde en zwaar vervuilende kooksgasfabrieken op het terrein te eisen. Die stoten niet alleen enorm veel CO2 uit, maar zijn ook verantwoordelijk voor de uitstoot van kankerverwekkende stoffen. De actie was ruim van tevoren aangekondigd en volgde op eerdere blokkades van het terrein. Ook was er in de dagen voorafgaand aan de blokkade contact met de lokale veiligheidsdriehoek onder leiding van burgemeester Dales (Velsen-Noord) en met de voor de veiligheid verantwoordelijken binnen Tata. Burgemeester Dales had daarbij aangegeven de actie te willen faciliteren, omdat hij zei te willen staan voor het demonstratierecht. Vanuit Tata kwam de verzekering dat men tot het uiterste wilde gaan om incidenten – zoals die bij een eerdere blokkade hadden plaatsgevonden – te voorkomen.

Desondanks bleek al bij het begin van de blokkade van Poort Rooswijk (de hoofdtoegang tot het Tata-terrein) rond 12:00 uur dat er geen maatregelen waren genomen om verkeer op het terrein om te leiden (zoals bij vorige blokkades wel was gebeurd) en om inkomend verkeer tegen te houden. Daardoor kwam het al snel tussen confrontaties tussen de activisten en boze chauffeurs, confrontaties die snel escaleerden omdat aanwezige bewakers en beveiligers zich nadrukkelijk afzijdig hielden. Zo probeerden meerdere vrachtwagens door de blokkade heen te breken, met alle kans op ongelukken van dien. Ook de politie (die kort voor begin van de actie nog wel aanwezig was) bleek in geen velden of wegen meer te bekennen. We voelen ons dan ook in de steek gelaten door burgemeester Dales, die vooraf had aangegeven de actie te willen faciliteren, maar daar vervolgens geen vervolg aan gaf in de vorm van aanwezige agenten om mogelijk bedreigende situaties te deëscaleren – situaties waarvan hij zich dondersgoed bewust was dat die zich konden voordoen.

Wij realiseren ons dat we met onze acties ook personeel treffen en hebben daarom vóór de actie een aan Tata-medewerkers gerichte verklaring uitgebracht. Het is helaas niet mogelijk actie te voeren zonder overlast te veroorzaken, maar wij zijn van mening dat deze (tijdelijke) overlast relatief is vergeleken met de permanente overlast en onomkeerbare schade die Tata veroorzaakt. Wij zijn ons ervan bewust dat de gemoederen binnen Tata af en toe hoog oplopen als gevolg van onze acties, en we voelen en begrijpen de frustratie van getroffen medewerkers. Dat is echter geen reden onze acties af te blazen, want wij denken dat wat wij eisen – sluiting van de meest vervuilende onderdelen van Tata Steel – uiteindelijk ook in het belang van medewerkers is, die op een zwaar vervuild terrein werken en vaak in de omgeving wonen, waar lucht, water en bodem verre van schoon zijn.

Wij zijn zeer geschrokken van wat er vrijdag is gebeurd, en dan vooral van de weigering van veiligheidspersoneel om in te grijpen toen situaties uit de hand dreigden te lopen. We benadrukken dat onze acties altijd geweldloos zijn en dat wij alles op alles stellen om potentieel bedreigende situaties te voorkomen. We maken ons ernstige zorgen over het feit dat zowel overheid als Tata niet thuis gaven als het gaat om het beschermen van geweldloze activisten en het voorkomen van incidenten. Het lijkt erop of men het bewust op incidenten wilde laten aankomen – incidenten die ernstige gevolgen hadden kunnen hebben. Over het waarom hiervan tasten we in het duister. Blijkbaar neemt men de eventuele negatieve publicitaire consequenties hiervan op de koop toe en hoopt Tata het ressentiment tegenover klimaatactivisten onder personeel en onderaannemers aan te wakkeren.

En alsof deze gang van zaken nog niet zorgwekkend genoeg was, bracht Tata na de actie nog een persbericht uit waarin de schuld voor de 'escalatie' en 'polarisatie' eenzijdig bij de actievoerders werd gelegd. Dat is echt de omgekeerde wereld. Wij hebben al vier keer eerder op deze wijze actie gevoerd, en van een escalatie van onze kant is dan ook geen sprake. Verder stelt Tata dat het “de afgelopen maanden herhaaldelijk de dialoog en verbinding met Extinction Rebellion [heeft] gezocht”, suggererend dat wij daar niet op in zijn gegaan. Maar wij hebben afgelopen tijd gesprekken gevoerd met zowel directieleden als met leden van de Centrale ondernemingsraad van Tata. Daarin hebben wij aangegeven dat wij graag de dialoog met Tata-medewerkers aan gaan om onze standpunten en zorgen te delen, en hebben Tata en COR herhaaldelijk verzocht om hiervoor een gelegenheid te bieden. Maar donderdag vernamen wij via de pers dat “[het tot nu toe niet] tot het door hen gewenste ’open gesprek’ met het personeel kwam […] omdat ’bar weinig werknemers de behoefte hebben aan een gesprek met XR’, volgens Tata-woordvoerder Peter van Boesschoten”.

Het persbericht eindigt met de opmerking dat “[Tata] de hand naar Extinction Rebellion [blijft] uitsteken”. Daar hebben we vrijdag niet veel van gemerkt, integendeel. Het is een wonder dat er geen ongelukken zijn gebeurd en dat alle actievoerders veilig thuis zijn gekomen. Dat is zeker niet te danken aan het optreden van overheid en Tata. Maar dat viel misschien ook niet te verwachten van een bedrijf dat zijn verantwoordelijkheden al jaren ontloopt en personeel en omwonenden willens en wetens aan allerlei dodelijke emissies blootstelt. Tata is een bedrijf dat zijn omgeving, en zo'n beetje iedereen die ermee in aanraking komt, niet alleen fysiek heeft vergiftigd, maar ook mentaal. Het is de vraag of dit bedrijf ooit 'schoon' – in alle betekenissen van het woord – kan worden.